เดิมกระทรวงมหาดไทย กรมการปกครองได้เห็นความสำคัญของการกระจายอำนาจและการปกครองส่วนท้องถิ่น โดยเฉพาะรูปแบบเทศบาล สุขาภิบาลและองค์การบริหารส่วนจังหวัด จึงกำหนดโครงสร้างของที่ทำการปกครองจังหวัดให้มีฝ่ายท้องถิ่นมีหน้าที่รับผิดชอบประสานสนับสนุน และควบคุมการปกครองท้องถิ่นโดยหัวหน้าฝ่ายมีชื่อตำแหน่งว่าผู้ตรวจการท้องถิ่นจังหวัด ต่อมาเมื่อปี พ.ศ.2545 รัฐบาลได้มีนโยบายที่จะปฏิรูประบบราชการเพื่อให้มีความสามารถในการแข่งขันและให้บริการประชาชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงมีแนวคิดที่จะแบ่งโครงสร้างส่วนราชการใหม่

โดยออกพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545 โดยจัดตั้งกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นขึ้นเพื่อรองรับภารกิจในการส่งเสริมสนับสนุนและกำกับดูแลองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โดยให้คำปรึกษาแนะนำองค์กรปกครองท้องถิ่นในด้านการจัดทำแผนพัฒนาท้องถิ่น การบริหารงานบุคคล การบริหารจัดการเพื่อให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีความเข้มแข็งและเสริมสร้างศักยภาพการปกครองท้องถิ่น ให้สามารถ จัดบริการสาธารณะ และสนองตอบความต้องการของประชาชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ เมื่อวันที่ 3 ตุลาคม 2545 และได้มีการจัดตั้งสำนักส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นจังหวัดสุโขทัยขึ้น เมื่อวันที่ 9 ตุลาคม 2545

ปัจจุบัน สำนักงานส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นจังหวัดสุโขทัย เป็นราชการบริหารส่วนภูมิภาค สังกัดกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น เป็น 1 ใน 8 ของกรมสังกัดกระทรวงมหาดไทย